Năm 1690, tiến sĩ Nguyễn Danh Nho trong chuyến sứ sang Trung Hoa đã tìm thấy một bia mộ với dòng chữ xúc động: “Ai về nước Nam cho tôi về với”. Đó là lời cuối cùng của Thiền sư Tuệ Tĩnh (1330-?), người được tôn làm Tổ Y học Việt Nam. Lời nhắn gửi ấy không chỉ thể hiện nỗi khao khát về quê hương của một danh y lưu lạc, mà còn là biểu tượng sâu sắc cho triết lý “Nam dược trị Nam nhân“ – tư tưởng đặt nền móng cho nền y học cổ truyền dân tộc.
Từ Nho sinh đến Thiền sư
Cuộc đời Thiền sư Tuệ Tĩnh là một hành trình phi thường, từ một Nho sinh tài năng đến vị Tổ của y học Việt Nam. Những lựa chọn của ông không chỉ định hình nên số phận cá nhân mà còn mở ra một chương mới cho nền y học dân tộc.
Giai đoạn hình thành
Thiền sư Tuệ Tĩnh tên thật là Nguyễn Bá Tĩnh, sinh vào khoảng năm 1330 tại làng Nghĩa Phú, huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương. Cuộc đời ông sớm gặp biến cố lớn khi mồ côi cả cha lẫn mẹ lúc mới sáu tuổi. Chính trong hoàn cảnh đó, cửa Phật đã mở ra, và ông được các nhà sư tại chùa Hải Triều và chùa Giao Thủy đón về nuôi dạy.
Môi trường tu viện không chỉ trang bị cho ông kiến thức kinh điển mà còn hun đúc nên một thế giới quan sâu sắc, thấm nhuần tinh thần từ bi và phụng sự chúng sinh của đạo Phật. Tài năng của Nguyễn Bá Tĩnh sớm được khẳng định khi ông thi đỗ Thái học sinh vào năm 22 tuổi, tương đương với học vị Hoàng giáp (tiến sĩ hạng hai), dưới triều vua Trần Dụ Tông.
Đây là một thành tựu đỉnh cao, mở ra con đường hoạn lộ thênh thang, đầy quyền lực và bổng lộc. Tuy nhiên, ông đã đưa ra một quyết định phi thường và đi ngược lại với quy chuẩn xã hội thời bấy giờ: từ chối ra làm quan. Thay vào đó, ông chọn ở lại chùa, đi tu và lấy pháp hiệu là Tuệ Tĩnh, dành trọn cuộc đời mình để nghiên cứu y học nhằm chữa bệnh cứu người, đặc biệt là những người dân nghèo.
Triết lý sống
Quyết định từ chối vinh hoa phú quý của Tuệ Tĩnh không phải là sự bốc đồng mà xuất phát từ một triết lý sống sâu sắc. Ông đã tìm thấy sự hòa quyện độc đáo giữa ba dòng tư tưởng:
- Tinh thần từ bi của Thiền môn
- Đạo đức kinh bang tế thế của Nho gia
- Sứ mệnh cứu người của nghề y
Trong tư tưởng của ông, việc chữa bệnh không chỉ đơn thuần là một nghề nghiệp mà là một con đường tu hành, một cách thức để hiện thực hóa lý tưởng Bồ tát cứu khổ độ sinh. Đây chính là nền tảng triết học sẽ dẫn dắt ông đến với học thuyết “Nam dược trị Nam nhân” – một tuyên ngôn về y học có tính cách mạng trong bối cảnh lịch sử thế kỷ 14.
“Nam dược trị Nam nhân”
Phương châm “Nam dược trị Nam nhân” không chỉ là một nguyên tắc y học mà còn là một tuyên ngôn văn hóa, một khẳng định về bản sắc dân tộc trong lĩnh vực khoa học. Để hiểu được tầm vóc của tư tưởng này, chúng ta cần đặt nó trong bối cảnh lịch sử và phân tích các tầng nghĩa sâu sắc mà nó mang lại.
Bối cảnh lịch sử
Trong thế kỷ 14, nền y học Đại Việt chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ y học Trung Hoa với hệ thống lý thuyết hoàn chỉnh và các phương thuốc đã được kiểm nghiệm qua nhiều thế kỷ. Thuốc Bắc với các vị như nhân sâm, hoàng kỳ, đương quy… được coi là cao cấp và hiệu quả, trong khi dược liệu địa phương thường bị xem nhẹ.
Trong bối cảnh đó, việc Tuệ Tĩnh đề cao “thuốc Nam” và khẳng định khả năng chữa bệnh cho “người Nam” là một hành động có tính đột phá. Ông không đơn thuần phủ nhận giá trị của y học phương Bắc mà tìm cách xây dựng một hệ thống y học song song, độc lập, bắt nguồn từ chính bản sắc và tài nguyên của đất nước.
Triết lý “Nam dược trị Nam nhân”
Để hiểu được tầm vóc và sức sống bền bỉ của tư tưởng này, chúng ta cần phân tích sâu các tầng nghĩa mà nó mang lại. “Nam dược trị Nam nhân” không đơn thuần là một khẩu hiệu y học mà là một triết lý đa chiều, vừa có tính khoa học vừa mang ý nghĩa văn hóa và chính trị sâu sắc.
Tầng nghĩa khoa học
Trước hết, “Nam dược trị Nam nhân” thể hiện một hiểu biết sâu sắc về mối quan hệ giữa con người và môi trường sống. Tuệ Tĩnh cho rằng cơ thể người Nam, qua hàng nghìn năm sinh sống và phát triển trên mảnh đất phương Nam, đã hình thành những đặc điểm sinh lý và bệnh lý riêng biệt, phù hợp với:
- Khí hậu nhiệt đới ẩm ướt
- Thổ nhưỡng đặc thù của vùng đất
- Nguồn nước và môi trường sống địa phương
Tương ứng với đó, hệ thực vật phương Nam – những cây cỏ cùng chịu ảnh hưởng của khí hậu, đất đai và môi trường sống tương tự – sẽ có những tính chất dược lý phù hợp và hiệu quả hơn trong việc điều trị các bệnh của người dân địa phương. Đây là một quan điểm tiến bộ, có thể được xem như hình thức sơ khai của y học sinh thái (ecological medicine) – một ngành y học hiện đại nghiên cứu mối quan hệ giữa sức khỏe con người và môi trường.
Phương pháp luận của Tuệ Tĩnh bao gồm việc đi sâu vào thực địa: ông thu thập các bài thuốc dân gian được lưu truyền miệng (“truyền trị”), đồng thời ghi chép lại những kinh nghiệm lâm sàng của chính mình (“kinh trị”), từ đó hệ thống hóa các đặc tính của hệ thực vật địa phương.
Tầng nghĩa văn hóa
Trong bối cảnh lịch sử của Đại Việt thế kỷ 14, một quốc gia có quan hệ phức tạp với sự thống trị văn hóa từ phương Bắc, phương châm của Tuệ Tĩnh mang một hàm ý chính trị và văn hóa sâu sắc. Đó là một tuyên ngôn về sự tự chủ và độc lập trong lĩnh vực khoa học và tri thức.
Bằng cách đề cao “thuốc Nam” trong bối cảnh nền y học phương Bắc vốn đã rất phát triển và có uy tín lớn, Tuệ Tĩnh đã khẳng định rằng Việt Nam sở hữu một hệ thống tri thức riêng, hoàn chỉnh và có giá trị. Đây có thể được xem là một hành động “giải thuộc địa hóa tri thức” – sử dụng thuật ngữ hiện đại để mô tả một tư tưởng từ thế kỷ 14.
Ông không chỉ đơn thuần bổ sung vào kho tàng y học hiện có mà đã nỗ lực tạo ra một hệ thống kinh điển song song, độc lập. Điều này có ý nghĩa quan trọng vì nó đã cung cấp một nền tảng khoa học và trí tuệ cho bản sắc văn hóa Việt Nam, chứng minh rằng nền độc lập của một dân tộc không chỉ thể hiện ở mặt quân sự hay chính trị, mà còn ở cả lĩnh vực tri thức.
Tầng nghĩa triết học
Sâu hơn nữa, triết lý “Nam dược trị Nam nhân” thể hiện một quan điểm biện chứng đặc sắc về mối tương quan mật thiết giữa con người với môi trường sống xung quanh. Triết lý này cho rằng sức khỏe không phải là một trạng thái biệt lập mà là kết quả của sự hòa hợp giữa cá nhân và hệ sinh thái đặc thù của họ.
Cách tiếp cận này phản ánh tư tưởng “thiên nhân hợp nhất” trong triết học phương Đông, đồng thời đi trước thời đại hàng thế kỷ khi đặt ra những nguyên tắc mà y học hiện đại mới chỉ bắt đầu thừa nhận. Tuệ Tĩnh đã nhận thức được rằng con người không phải là một hệ thống khép kín mà luôn ở trong trạng thái trao đổi liên tục với khí hậu, thổ nhưỡng, nguồn nước và thảm thực vật xung quanh.
So sánh với tư tưởng y học đương đại
Khi đặt triết lý “Nam dược trị Nam nhân” trong bối cảnh y học hiện đại, chúng ta có thể thấy những điểm tương đồng đáng kinh ngạc với các xu hướng tiên tiến nhất của y học thế kỷ 21:
- Y học cá thể hóa (personalized medicine) nhấn mạnh việc điều trị dựa trên đặc điểm di truyền, môi trường sống và lối sống của từng cá nhân
- Y học sinh thái (ecological medicine) nghiên cứu tác động của môi trường đến sức khỏe con người
- Phong trào “back to nature” trong y học hiện đại khuyến khích sử dụng các liệu pháp tự nhiên, ít tác dụng phụ
Di sản khoa học
Thiền sư Tuệ Tĩnh không chỉ là một nhà tư tưởng mà còn là một nhà khoa học thực thụ với những công trình nghiên cứu có hệ thống và tầm vóc lớn. Di sản khoa học mà ông để lại không chỉ có giá trị lịch sử mà còn tiếp tục là nguồn cảm hứng và tài liệu tham khảo cho y học cổ truyền Việt Nam ngày nay.
“Nam Dược Thần Hiệu”
Trong kho tàng y học cổ truyền Việt Nam, “Nam Dược Thần Hiệu” được xem như một kinh điển bất hủ, là minh chứng rõ nét nhất cho phương pháp nghiên cứu khoa học và tư duy hệ thống của Tuệ Tĩnh. Tác phẩm này không chỉ là một cuốn sách y học mà còn là một tuyên ngôn về khả năng tự chủ trong y dược của dân tộc Việt Nam.
Cấu trúc hệ thống và phương pháp nghiên cứu
“Nam Dược Thần Hiệu” được coi là kiệt tác lớn nhất của Tuệ Tĩnh, một bộ sách y học toàn diện gồm 11 quyển đã đặt nền móng cho y học cổ truyền Việt Nam. Cấu trúc của bộ sách thể hiện một tư duy khoa học và hệ thống cao độ:
- Quyển đầu tiên: Dược điển mô tả dược tính và công dụng của 119 vị thuốc Nam tiêu biểu
- Mười quyển còn lại: Được tổ chức theo từng chuyên khoa lâm sàng
Các vị thuốc được lựa chọn đều là những cây cỏ quen thuộc, dễ tìm thấy ở Việt Nam như Riềng (cao lương khương), Lá lốt (tất bát), và Ích mẫu (sung úy). Việc lựa chọn những dược liệu này không phải ngẫu nhiên mà dựa trên kinh nghiệm lâm sàng phong phú và sự hiểu biết sâu sắc về đặc tính của từng loại cây thuốc.
Cách sắp xếp theo chuyên khoa lâm sàng bao gồm:
- Các bệnh trúng (do yếu tố bên ngoài như trúng phong, trúng hàn)
- Các bệnh về khí (rối loạn khí huyết trong cơ thể)
- Các bệnh xuất huyết
- Nhiều chuyên khoa khác
Phương pháp “truyền trị” và “kinh trị”
Điều đặc biệt trong phương pháp nghiên cứu của Tuệ Tĩnh là sự kết hợp giữa “truyền trị” (các bài thuốc dân gian được truyền miệng) và “kinh trị” (những kinh nghiệm lâm sàng của chính ông). Đây là một cách tiếp cận khoa học, kết hợp giữa tri thức dân gian và nghiên cứu thực nghiệm – một phương pháp mà y học hiện đại gọi là “evidence-based medicine” (y học dựa trên bằng chứng).
Thông qua quá trình thu thập, nghiên cứu và hệ thống hóa, Tuệ Tĩnh đã biến những kiến thức y học rải rác, truyền miệng thành một hệ thống tri thức có tổ chức, khoa học và có thể truyền dạy được.
“Hồng Nghĩa Giác Tư Y Thư”
Nếu như “Nam Dược Thần Hiệu” thể hiện tài năng nghiên cứu khoa học của Tuệ Tĩnh, thì “Hồng Nghĩa Giác Tư Y Thư” lại cho thấy tầm nhìn xã hội và giáo dục sâu sắc của ông. Đây không chỉ là một bộ y thư mà còn là một tuyên ngôn về dân chủ hóa tri thức, một nỗ lực đưa y học từ tháp ngà học thuật xuống gần với cuộc sống thường nhật của người dân.
Ý nghĩa việc sử dụng chữ Nôm
Tác phẩm lớn thứ hai của Tuệ Tĩnh có ý nghĩa đặc biệt không chỉ về nội dung mà còn về ngôn ngữ. “Hồng Nghĩa Giác Tư Y Thư” được biên soạn chủ yếu bằng chữ Nôm – thứ chữ của dân tộc, bao gồm:
- Một bản thảo về 500 vị thuốc Nam được viết dưới dạng thơ Nôm luật Đường
- Bài “Phú thuốc Nam” gồm 630 vị cũng bằng chữ Nôm
Trong thời đại của Tuệ Tĩnh, các văn bản học thuật và chính thống đều được viết bằng chữ Hán – một ngôn ngữ chỉ dành cho giới trí thức tinh hoa. Bằng cách chọn chữ Nôm, Tuệ Tĩnh đã thực hiện một hành động có chủ đích nhằm phổ cập hóa kiến thức y học, đưa nó đến gần hơn với quảng đại quần chúng.
Tầm nhìn giáo dục và xã hội
Quyết định sử dụng chữ Nôm không chỉ là một lựa chọn về ngôn ngữ mà còn là một quyết định mang tính xã hội-chính trị. Nó đã phá vỡ thế độc quyền về tri thức của giới quan lại Nho học, trao quyền cho:
- Các thầy thuốc địa phương
- Những người dân thường biết chữ
- Cộng đồng rộng lớn hơn
Hành động này hoàn toàn phù hợp với sứ mệnh cả đời của ông là phục vụ người nghèo và xây dựng các cơ sở y tế cộng đồng. Cuốn sách này chính là “phần mềm” cho “phần cứng” là hệ thống y tế công cộng mà ông đang xây dựng.
Thành tựu tổng quát
Tổng thể công trình khoa học của Tuệ Tĩnh bao gồm những con số ấn tượng:
- 3.873 bài thuốc để chữa trị 182 chứng bệnh khác nhau
- 24 ngôi chùa được xây dựng và biến thành các y xá
- Hệ thống đào tạo y thuật cho các tăng sĩ khác
Đặc biệt, tầm nhìn của Tuệ Tĩnh còn mở rộng ra ngoài con người khi ông biên soạn cả những bài thuốc chữa bệnh cho gia súc, đặt nền móng cho ngành thú y dân tộc. Trong một xã hội nông nghiệp thế kỷ 14, việc chăm sóc sức khỏe vật nuôi liên quan trực tiếp đến sự sống còn về kinh tế và dinh dưỡng của con người.
“Ai về nước Nam cho tôi về với”
Câu chuyện cuối đời của Thiền sư Tuệ Tĩnh không chỉ là một trang sử bi tráng mà còn mang ý nghĩa tượng trưng sâu sắc, thể hiện sự nhất quán giữa triết lý sống và cuộc đời thực tế của một bậc hiền triết. Lời nhắn gửi trên bia mộ đã trở thành biểu tượng bất hủ của lòng yêu nước và tình cảm sâu đậm với quê hương đất nước.
Câu chuyện cuối đời
Những trang cuối trong cuộc đời Thiền sư Tuệ Tĩnh mang đậm màu sắc bi tráng, là minh chứng sống động nhất cho tình yêu quê hương và sự nhất quán trong triết lý sống của một bậc hiền triết. Từ hành trình bất đắc dĩ rời xa quê hương đến lời nhắn gửi bất hủ trên bia mộ, câu chuyện này đã trở thành biểu tượng của lòng yêu nước và khát vọng trở về cội nguồn.
Hành trình bất đắc dĩ
Vào năm 1385, khi Tuệ Tĩnh 55 tuổi, danh tiếng của ông với tư cách là một đại danh y đã vang xa đến mức ông bị buộc phải đi cống cho triều đình nhà Minh ở Trung Quốc. Đây không phải là một chuyến đi tự nguyện mà là một sự bắt buộc mang tính chính trị trong bối cảnh quan hệ phức tạp giữa Đại Việt và nhà Minh.
Tại phương Bắc, tài năng của ông tiếp tục được công nhận. Ông đã chữa bệnh cho các thành viên trong nội cung và được vua Minh phong tặng danh hiệu “Đại y Thiền sư”. Dù được trọng vọng và vinh danh nơi đất khách, Tuệ Tĩnh vẫn luôn đau đáu một nỗi niềm hướng về quê hương.
Lời nhắn gửi bất hủ
Ông qua đời tại Giang Nam, Trung Quốc, không rõ năm mất chính xác. Mãi đến năm 1690, tiến sĩ Nguyễn Danh Nho, một người đồng hương, trong chuyến đi sứ sang Trung Hoa đã tình cờ tìm thấy mộ của ông. Trên bia mộ có khắc một dòng chữ đầy xúc động: “Ai về nước Nam cho tôi về với”.
Lời nhắn gửi này không chỉ đơn thuần là nỗi nhớ quê hương của một người con xa xứ. Nó chính là sự phản chiếu vi mô của toàn bộ triết lý sống và hành nghề của ông, một sự khẳng định cuối cùng về mối liên kết không thể tách rời giữa con người và mảnh đất sinh thành.
Ý nghĩa sâu xa
Sự nhất quán giữa lý thuyết và cuộc sống
Nếu như cả cuộc đời ông cống hiến cho học thuyết “Nam dược trị Nam nhân” – rằng cơ thể người Nam thuộc về mảnh đất phương Nam, được nuôi dưỡng và chữa lành bởi cây cỏ phương Nam – thì ước nguyện cuối cùng của ông cũng là để thân xác vật lý của mình được trở về với cối nguồn đó.
Có một sự đối xứng mang tính biểu tượng sâu sắc: sự nghiệp của ông là bảo vệ sự toàn vẹn của cơ thể người Việt trong môi trường sống của họ, và ước nguyện cuối cùng của ông là bảo vệ sự toàn vẹn của chính thân xác mình trong môi trường đó.
Thông điệp vượt thời gian
Lời nhắn “Ai về nước Nam cho tôi về với” đã vượt ra khỏi phạm vi cá nhân để trở thành một thông điệp có giá trị vượt thời gian. Nó khẳng định rằng:
- Dù có đi đến đâu, dù có thành đạt đến mức nào ở xứ người
- Một người con của dân tộc vẫn luôn hướng về quê hương
- Mảnh đất tổ tiên là nơi cuối cùng mà mình thuộc về
Việc Nguyễn Danh Nho tìm thấy và mang di nguyện của ông về nước đã biến bi kịch cá nhân của Tuệ Tĩnh thành một huyền thoại dân tộc, khắc sâu hình ảnh ông như một bậc ái quốc trong tâm thức người Việt. Câu chuyện này cũng thể hiện tình đoàn kết và sự quan tâm lẫn nhau giữa những người con của một dân tộc, dù sống ở thời đại khác nhau.
Trong bối cảnh hiện đại, khi nhiều người Việt Nam sinh sống và làm việc ở nước ngoài, lời nhắn của Tuệ Tĩnh vẫn có sức gợi mạnh mẽ, nhắc nhở về mối liên kết thiêng liêng giữa con người và quê hương, giữa cá nhân và dân tộc.
Lời kết
Thiền sư Tuệ Tĩnh đã ra đi, nhưng di sản của ông vẫn sống mãi trong tim mỗi người Việt Nam và trong từng lá thuốc Nam mọc trên mảnh đất quê hương. Từ lời nhắn gửi xúc động “Ai về nước Nam cho tôi về với” đến triết lý bất hủ “Nam dược trị Nam nhân”, cuộc đời ông là một bài ca về tình yêu quê hương, về tinh thần độc lập tự chủ trong khoa học và về lòng từ bi vô bờ bến dành cho chúng sinh.
Trong thời đại toàn cầu hóa ngày nay, khi y học hiện đại phát triển mạnh mẽ với những thành tựu vượt bậc, di sản của Tuệ Tĩnh không phải là lời kêu gọi bài xích tiến bộ mà là lời nhắc nhở về giá trị của sự đa dạng trong y học, về tầm quan trọng của việc kết hợp truyền thống và hiện đại, địa phương và toàn cầu. Ông đã chứng minh rằng một dân tộc có thể vừa học hỏi từ thế giới vừa giữ gìn và phát huy những giá trị riêng của mình.
Đối với thế hệ trẻ học y ngày nay, Thiền sư Tuệ Tĩnh không chỉ là một nhân vật lịch sử mà còn là một tấm gương về tinh thần học tập không ngừng, về lòng yêu nước thông qua nghề nghiệp, và về sự cân bằng giữa tri thức khoa học và tình người. Câu chuyện của ông khẳng định rằng một thầy thuốc chân chính không chỉ chữa bệnh mà còn chữa lành tâm hồn, không chỉ phục vụ cá nhân mà còn phục vụ cộng đồng và dân tộc.
Lời nhắn gửi “Ai về nước Nam cho tôi về với” sẽ mãi mãi vang vọng như một lời nhắc nhở về nguồn cội, về trách nhiệm của mỗi người con đất Việt trong việc giữ gìn và phát triển những giá trị tốt đẹp của dân tộc. Đó chính là di sản vô giá nhất mà Thiền sư Tuệ Tĩnh đã để lại cho các thế hệ mai sau.
Dựa trên kết quả tra cứu, tôi có thể xác định được một số năm xuất bản. Tuy nhiên, nhiều nguồn không ghi rõ năm xuất bản gốc mà chỉ có ngày đăng tải. Đây là danh mục tài liệu tham khảo đã cập nhật với các năm đã xác định được:
Nguồn tham khảo
- Bảo tàng Lịch sử TP.HCM (2020). Thiền sư Tuệ Tĩnh (1330 – ?). Truy cập từ: //www.baotanglichsutphcm.com.vn/thien-su-tue-tinh-1330–2
- Bảo tàng Lịch sử Quốc gia (2024). Thiền sư Tuệ Tĩnh: ông Tổ nghề thuốc Nam. Truy cập từ: //baotanglichsuquocgia.vn/vi/Articles/3098/19895/thien-su-tue-tinh-ong-to-nghe-thuoc-nam.html
- Chùa Xá Lợi (2025). Thiền sư Tuệ Tĩnh – Tổ Y dược học Việt Nam. Truy cập từ: //chuaxaloi.vn/thong-tin/thien-su-tue-tinh-to-y-duoc-hoc-viet-nam/1857.html
- Bài thuốc chữa đau lưng nhức mỏi kế thừa lương y Tuệ Tĩnh (2025). Báo Pháp luật. Truy cập từ: //baophapluat.vn/bai-thuoc-chua-dau-lung-nhuc-moi-ke-thua-luong-y-tue-tinh-post144154.html
- Bệnh viện Tuệ Tĩnh: Thông tin chi tiết từ A-Z (2025). Mobifone Hà Nội. Truy cập từ: //giaiphapsohanoi.mobifone.vn/benh-vien-tue-tinh.html
- “Nam dược trị Nam nhân” (2022). Sức khỏe Việt. Truy cập từ: //suckhoeviet.org.vn/nam-duoc-tri-nam-nhan-1848.html
- “Nam dược trị Nam nhân”, triết lý sâu sắc của Đại danh y Tuệ Tĩnh (2025). Báo Mới. Truy cập từ: //baomoi.com/nam-duoc-tri-nam-nhan-triet-ly-sau-sac-cua-dai-danh-y-tue-tinh-nguoi-dat-nen-mong-cho-nen-y-hoc-co-truyen-viet-nam-c51570037.epi
- Đại danh y Tuệ Tĩnh – người đặt nền móng cho nền y học cổ truyền Việt Nam (2025). Sức khỏe Đời sống. Truy cập từ: //suckhoedoisong.vn/nam-duoc-tri-nam-nhan-triet-ly-sau-sac-cua-dai-danh-y-tue-tinh-nguoi-dat-nen-mong-cho-nen-y-hoc-co-truyen-viet-nam-169250224202332867.htm
- Đọc online và tải miễn phí PDF sách Nam Dược Thần Hiệu – Danh y Tuệ Tĩnh (2025). Trung tâm Thuốc. Truy cập từ: //trungtamthuoc.com/bai-viet/doc-online-va-tai-mien-phi-pdf-sach-nam-duoc-than-hieu-danh-y-tue-tinh
- Người được mệnh danh là “ông tổ” thuốc Nam và mở đầu cho nền y dược cổ truyền của Việt Nam (2022). Sức khỏe Đời sống. Truy cập từ: //suckhoedoisong.vn/nguoi-duoc-menh-danh-la-ong-to-thuoc-nam-va-mo-dau-cho-nen-y-duoc-co-truyen-cua-viet-nam-169221025151948931.htm
- Tác phẩm nổi tiếng và câu chuyện về đại danh y, thiền sư Tuệ Tĩnh (2025). VNRAS. Truy cập từ: //vnras.com/danh-y-tue-tinh-tien-thanh-cua-nganh-thuoc-nam/
- Tải miễn phí sách Nam Dược Thần Hiệu bản PDF – Danh y Tuệ Tĩnh (2025). VNRAS. Truy cập từ: //vnras.com/tai-mien-phi-sach-nam-duoc-than-hieu-ban-pdf-danh-y-tue-tinh/
- Thiền sư Tuệ Tĩnh được mệnh danh là “ông tổ” thuốc Nam, mở đầu cho nền y dược cổ truyền của VN (2025). Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn. Truy cập từ: //truongcaodangduocsaigon.vn/thien-su-tue-tinh-duoc-menh-danh-la-ong-to-thuoc-nam-mo-dau-cho-nen-y-duoc-co-truyen-cua-vn-d103.html
- Tuệ Tĩnh – người mở đầu nền y dược cổ truyền dân tộc (2025). Tuổi Trẻ. Truy cập từ: //tuoitre.vn/tue-tinh—nguoi-mo-dau-nen-y-duoc-co-truyen-dan-toc-21748.htm
- Tuệ Tĩnh đường góp phần lan tỏa các giá trị nhân văn (2025). Sức khỏe Đời sống. Truy cập từ: //suckhoedoisong.vn/tue-tinh-duong-gop-phan-lan-toa-cac-gia-tri-nhan-van-169230911160426498.htm
- Tuệ Tĩnh đường Hải Đức — Địa chỉ khám chữa bệnh tin cậy của bệnh nhân nghèo (2025). Sức khỏe Đời sống. Truy cập từ: //suckhoedoisong.vn/luong-y-khong-luong-giup-nguoi-ngheo-kho-16922092916131056.htm
- Văn Nghiệp (2017). Tuệ Tĩnh toàn tập [PDF]. Truy cập từ: //vannghiep.vn/wp-content/uploads/2017/02/Tu%E1%BB%87-T%C4%A9nh-to%C3%A0n-t%E1%BA%ADp.pdf
- Y học cổ truyền Tuệ Tĩnh (2025). Bệnh viện Tuệ Tĩnh. Truy cập từ: //yhcttuetinh.onecloud.vn/
- Tuệ Tĩnh – Ba giá trị của một nhân cách lớn (2023). Báo Nhân Dân. Truy cập từ: //nhandan.vn/tue-tinh-ba-gia-tri-cua-mot-nhan-cach-lon-post740612.html
- Đại thiền sư Tuệ Tĩnh – Một góc nhìn khác (2013). Báo Dân trí. Truy cập từ: //dantri.com.vn/suc-khoe/dai-thien-su-tue-tinh-mot-goc-nhin-khac-1374503523.htm
- Thăm cụm di tích cấp Quốc gia thờ đại Danh y Tuệ Tĩnh (2021). Báo Pháp luật Việt Nam. Truy cập từ: //baophapluat.vn/tham-cum-di-tich-cap-quoc-gia-tho-dai-danh-y-tue-tinh-post406916.html
Thông báo chính thức: Trung tâm không có bất cứ chi nhánh hay sự hợp tác nào ngoài những thông tin đã công bố trên website. Để tránh rủi ro vui lòng liên hệ trực tiếp thông qua các kênh chính thức của Giáo dục Đông Phương DPE.
Liên hệ Hotline tuyển sinh 0934.555.235 để chúng tôi tư vấn được chính xác nhất về các thông tin và phúc đáp những câu hỏi liên quan đến vấn đề tuyển sinh!
